აფხაზი კონსტანტინე ნიკოლოზის ძე

(დ. 27 ნოემბერი, 1867, სიღნაღის მაზრის სოფ. კარდენახი – გ. 19 მაისი, 1923, თბილისი). პარტიული მიმართულებით – დამოუკიდებელი. ეროვნებით ქართველი.

პროფესია – სამხედრო, სახელმწიფო (სამოქალაქო) და საზოგადოებრივი (общественная) სამსახური.

განათლება მიიღო კადეტის კორპუსში თბილისში და სამხედრო სასწავლებელში პეტროგრადში. ბინა თბილისში აქვს – ბებუთოვის ქუჩა, სახლი 46.

სამხედრო სამსახური არტილერიაში. თბილისის საადგილ მამულო ბანკის ზედამხედველი კომიტეტის წევრი 1906-1913 წ. 1913 წლის დამდეგში ამორჩეულ იყო ქართლ-კახეთის თ. აზნ. წინამძღოლად, რის გამოც დაანება თავი სამხედრო სამსახურს და ბანკის კომიტეტის წევრობას. იყო представитель организационного по созыву VII съезда Холодильного дела в России, который состоялся в Тираполе, в декабре 1913 г. Затем – председателем Холодильного Коммитета в Тирасполе – თავმჯდომარეობდა იმ ინიციატორთა ჯგუფს, რომელთაც დაარსეს ამიერ კავკასიის ბანკი. ომის დაწყობაში, 1914 წ. აგვისტოში, ყოფილ ნამესტნიკის თხოვნით აფხაზი ჩაირიცხა სამხედრო სამსახურში, წინამძღოლობის თანამდებობის აღსრულებით და მიენდო ახალი არტილერიის ბრიგადის შედგენა, რომლის უფროსადაც დაინიშნა. ოკტომბერში ბრიგადა გავიდა ოსმალეთის ფრონტზე. 1915 წ. მარტში მეხუთე კორპუსში აფხაზი ბრიგადით გაემართა დასავლეთ ფრონტზე. იქ დაჰყო 1915 წ. დეკემბრამდის, როდესაც ყოფილ ნამესტნიკმა ნიკოლოზმა გამოიწვია თბილისში წინამძღოლობის თანამდებობის ადგილობრივ აღსასრულებლად. 1916 წ. იანვარში სამხედრო მინისტრის განკარგულებით აფხაზი დაინიშნა уполномоченный председатель особого собрания по обороне Государства и председателем Закавказского совещания Кавказского района იანვარშივე შეადგინა –заводское совещание თებერვალში, გიორგი ლავროვის თხოვნით Председатель Глав. Коммитета. Всерох. Земс. И Городс. Союзов) აფხაზმა მიიღო თავმჯდომარეობა в коммитет Инжинерно-Строительного дружин Кавказского округа რომელიც შესდგა თბილისში.

1916 წელს აფხაზი ხელმეორედ იყო არჩეული ქ. კ. თ. აზნ. წინამძღოლად; იმავე წელს ოქტომბერში რუსეთის თ. აზ. კრებულიდან იყო არჩეული სახელმწიფო საბჭოს წევრად. 1917 წელს აფხაზი ამორჩეულ იყო создать проедставительство инжинерно-сторительных дружин – представитель К-а იმავე წელს თავმჯდომარეობდა იმ ინიციატორთა ჯგუფს, რომელმაც დააარსა ქართული უნივერსიტეტი და შეიმუშავა საზოგადოების წესდება.– როგორც წინამძღოლი ოფიციალურად და კერძოდ აფხაზი იღებდა მონაწილეობას და იყო წევრად შემდეგ დაწესებულებებში: – В Губернском по презванным дням присутствий; В Губерн. по воинской повинности присутсвий; в Губ. Коммитет мелкого кредита, в Губ. Селовых. Совещаний; в раскладочном пристутствии; в них сохранит . К-т. Председателем в распоряд. Ком-т общ. Дворян для соучаствия нуждающимся в обучении. В Кавказском краевном Совещании по объединению длительных уполномоченных особых совещанний. В особых присутствиях Судебной палаты. Членам Глав. Коммитета по устройству политехникума в Тирасполе. В попечительствах, приютах, в селевых хоз. обществах и других оргпнизациях….

1917 წელს ნოემბერში აფხაზი იყო ამორჩეული საქართველო საეროვნო საბჭოთა წევრად.

დაკავებული თანამდებობები

• თბილისის საადგილმამულო ბანკის სამეურვეო კომიტეტი, წევრი (1906-1913)
• თბილისის ქართული უნივერსიტეტის დამფუძნებელი საზოგადოება, თავმჯდომარე (1917-1918)
• რუსეთის სახელმწიფო საბჭო, წევრი (1916-1917)
• სამხედრო ცენტრი, ხელმძღვანელი (1922-1923)
• საქართველოს დამოუკიდებლობის კომიტეტი, წევრი (1922-1923)
• საქართველოს ეროვნული საბჭო, წევრი (1917-1919)
• საქართველოს ეროვნულ–დემოკრატიული პარტია, თავმჯდომარე (1921-1923)
• საქართველოს ეროვნულ–დემოკრატიული პარტია, დამფუძნებელი (1917-)
• ქართლ-კახეთის თავადაზნაურთა წინამძღოლი (მარშალი) (1916-1917)
• ქართლ-კახეთის თავადაზნაურთა წინამძღოლი (მარშალი) (1913-1914)

წყარო: საქართველოს ეროვნული არქივი

პაპავა აკაკი ამბაკოს ძე

(დ. 1890,   ქ. სამტრედია). ქართველი. ვექილი.

თფილისის ადრესი – სომხების ბაზარი №3.

პარტიული რწმენა – სოციალისტ-ფედერალისტი

პირველდაწყებითი სწავლა მიიღო კულაშის ნორმალურ სასწავლებელში, რის შემდგომ შევიდა ქუთაისის რეალურ სასწავლებელში. შემდეგ გაემგზავრა დორპატში (იურევში) საცა 1 წელი დაჰყო ფილოლოგიურ ფაკულტეტზე, მეორე წელს გადაერიცხა იურიდიულ ფაკულტეტზე. ხოლო სახელმწიფო ეგზამენები ჩააბარა მოსკოვის უნივერსიტეტში

1915 წელს. დორპატში ყოფნის დროს რამდენიმე წელი ხელმძღვანელობდა ქართ. სტუდ. სათვისტომოს, რომლის თავმჯდომარედ ითვლებოდა, აქვე მისი მეთაურობით დაარსდა

სახელობის სალიტერატურო სამეცნიერო წრე, რომლის თავმჯდომარედაც იქმნა არჩეული. აკ. პაპავა მოწაფეობის დროიდან იღებდა მონაწილეობას სხვა და სხვა პერიოდულ და არაპერიოდულ გამოცემებში. სწერდა და სხვა და სხვა ადგილას (რუსეთში და ჩვენში) კითხულობდა საჯარო ლექციებს ქართული ლიტერატურის ისტორიიდან. უმეტესად მისი კრიტიკული წერილები შეეხება თანამედროვე ქართულ პოეზიას, თეატრს და ხელოვნებას. კრიტიკულ წერილების გარდა, მას აქვს რამდენიმე მოთხრობაც და საზოგადოდ ბელეტრისტულ ხასითის ნაწარმოებნი; ერთ ასეთ ნაწარმოებისათვის ქარ. სიტყვა-კაზ. მწერლ. საზოგადოებამ საკონკურსო პრემია მიუსაჯა. აგრეთვე სწერდა პოლიტიკურ და სოციალურ ხასიათის წერილებს სხვა და სხვა ფსევდონიმებით. ქუთაისის და ტფილისის ჟურნალ-გაზეთებში ბოლო დროს იგი რედაქტორობდა სამხატვრო-სამეცნიერო ჟურნალ „პრომეთეს“ ს და ითვლება საქართველოს მწერალთა კონფერენციის მიერ არჩეულ საბჭოში.

1912 წლ. დაპატიმრებულ იქმნა რუსეთში ადმინისტრატიულის წესით სტუდენტ სოციალისტ-ფედერალისტთა პარტიის კონფერენციაზე მონაწილეობისათვის. 1915 წლიდან მსახურებდა ზემგორში, შემდეგ კავკასიის ფრონტზე იყო გაგზავნილი, საცა დრო-გამოშვებით დაჰყო რევოლიუციამდე, რის შემდეგ ტფილისში იქმნა დატოვებული, როგორც წევრი საფრონტო ყრილობისა; ამას შემდეგ იგი ირიცხებოდა მ. და ს. დეპ. საბჭოს და „კრაევოის ცენტრის“ წევრად. მეორე კონფერენციაზე იქმნა არჩეული სოც.-ფედ. პარტიის მთავარ კომიტეტის წევრად.

ამხანად იგი ითვლება ქალაქთა კავშირის მთავარ კომიტეტის და მომარაგების კომიტეტის წევრად.

წყარო: საქართველოს ეროვნული არქივი

წერეთელი ვასილ გიორგის ძე

(დ. 18 იანვარი, 1862, სოფ. ცხრუკვეთი, შორაპნის მაზრა – გ. 1937). ქართველი. ეროვნულ დემოკრატი. ექიმი.

თფილისის ადრესი: სურპნიშანის ქუჩა №2

1884-1887 წლ. სწავლობდა ადესის უნივერსიტეტის საბუნებისმეტყველო ფაკულტეტზე ორ წელსა და იურიდიულზე ერთს წელს. 1899 წელს დაასრულა სწავლა კიევის უნივერსიტეტის სამკურნალო ფაკულტეტზე.

ნაციონალისტი და დემოკრატი. 1885 წელს მუშაობდა „ნაროდნიკების“ სასტუდენტო ჯგუფში. 1886 წელს მან აღიარა მარქსის მოძღვრება და მუშაობდა მუშათა შორის 1887 წლამდის. 1887 წელს იქნა გამორიცხული სასტუდენტო მოძრაობაში მონაწილეობისათვის ეგრეთწოდებული მესამე პუნქტით და გაგზავნილი ეტაპით ქუთაისში. 1889 წელს თანამშრომლობდა, როგორც მუდმივი თანამშრომელი გაზ. „ივერიაში“. მესამე პუნქტისაგან განთავისუფლდა მხოლოდ 1893 წელს. 1890 წელს ჰქონდა კონფლიქტი ქუთაისის გუბერნატორთან და იძულებული იყო ამის გამო თავი დაენებებინა ჭიათურის სამკურნალოში მუშაობისათვის, შემდეგ იყო ბაქოს გუბერნიის გ[..]ქჩაის მაზრის ექიმად. სოფელ ქოდანის (კახეთში) სამკურნალოს ექიმად. თიანეთის მაზრის ექიმად. რაჭის მაზრის ექიმად. 1906 წელს არ გაექცა დამსჯელ რაზმს სოციალისტ-ფედერალისტების ორგანიზაციაში მუშაობისა და საზოგადოდ მაშინდელ რევოლიუციურ მოძრაობაში მონაწილეობის გამო ბათუმში და იქნა გენერალგუბერნატორის განკარგულებით იქიდან გადასახლებული სოციალისტ ფედერალისტურ გაზეთში – ჩერნომორსკი გოლოსში – თანამშრომლობისა და პარტიული მუშაობისათვის. იმავე წელს გამოვიდა ჩუმი ბრძანება მისი დატუსაღების შესახებ და იძულებული იყო გაპარულიყო ქუთაისიდან. 1898 წლამდის ცხოვრობდა არალეგალურად სოფელს ქარელში (გორის მაზრაში). 1898 წლიდან ცხოვრობს ქუთაისში, როგორც ქალაქის თვითმართველობის სამკურნალოს ექიმი და ასრულებს იმავე დროს სასწავლებლის ექიმის მოვალეობას.

შრომები
მას დაუწერია აუარებელი პუბლიცისტური წერილი გაზ. „ივერიაში“, „ცნობის ფურცელში“, „კოლხიდაში“, „იმერეთში“, „სამშობლოში“, „ჩვენს ქვეყანაში“, „საქართველოში“ და სხვ. და მათ შორის სახალხო წერილები ტუბერკულოზის, სანიტრისა და საჰიგიენო საკითხების შესახებ. განაგრძობს დღესაც ლიტერატურულ მოღვაწეობას. ირიცხება ქუთაისის ქალაქის თვითმართველობის საბჭოს წევრად.

წყარო: საქართველოს ეროვნული არქივი

წერეთელი ირაკლი (კაკი)

(დ. 20 ნოემბერი, 1881, ქუთაისი — გ. 21 მაისი, 1959, ნიუ-იორკი). რუსეთისა და საქართველოს პოლიტიკური მოღვაწე. სოციალ-დემოკრატიული პარტიის წევრი, მენშევიკი. რუსეთის II დუმის დეპუტატი. ამიერკავკასიის სეიმის წევრი. საქართველოს ეროვნული საბჭოს წევრი.

ირაკლი (კაკი) წერეთლის მამა – გიორგი წერეთელი იყო გამოჩენილი ქართველი პუბლიცისტი და პოლიტიკური მოღვაწე. დედა – ოლიმპიადა ნიკოლაძე, ქართველი პუბლიცისტისა და საზოგადო მოღვაწის ნიკო ნიკოლაძის და.

1900 წელს ირაკლი (კაკი) წერეთელი ირიცხება მოსკოვის უნივერსიტეტის იურიდიულ ფაკულტეტზე. სტუდენტურ მოძრაობაში მონაწილეობის გამო 1902 წელს მას სასწავლებლიდან რიცხავენ და ასახლებენ ციმბირის ქალაქ ირკუტსკში.

ერთი წლის შემდეგ გადასახლებიდან ბრუნდება კავკასიაში და ხდება სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტიის თბილისის კომიტეტის წევრი (მენშევიკი).

1904 წელს დაპატიმრების შიშით მიემგზავრება ბერლინში და აბარებს უნივერსიტეტში. ტუბერკულიოზით მძიმედ დაავადებული 1905 წელს იძულებულია დაბრუნდეს ქუთაისში.

1907 წელს ირჩევენ II სახელმწიფო დუმის დეპუტატად ქუთაისის გუბერნიიდან. სადაც იგი დუმის აგრარული კომისიის წევრია და თავმჯდომარეობს სოციალ-დემოკრატთა ფრაქციას. 3 ივლისის გადატიალების შემდეგ დააპატიმრეს და მიესაჯა 5 წლიანი კატორღა, რომელიც ჯანმრთელობის მდგომარეობის გამო შეეცვალა 6 წლიანი პატიმრობით, შემდგომში აღმოსავლეთ ციმბირის გუბერნიაში ცხოვრების უფლებით (1917 წლამდე).

1917 წლის 19 მარტს პეტროგრადში ბრუნდება და პეტროგრადის საბჭოს აღმასრულებელი კომიტეტის წევრი ხდება.

რუსეთის მუშათა და ჯარისკაცთა საბჭოების I ყრილობის დელეგატი წერეთელი კითხულობს მოხსენებას ომისადმი დამოკიდებულების თემაზე. მას მიაჩნდა, რომ ომის დასრულება შესაძლებელია კომფლიქტში ჩართული ქვეყნების სოციალისტების გაერთიანების შედეგად. ამისათვის სცადა სტოგჰოლმის საერთაშორისო კონფერენციის მოწყობის ორგანიზება 4 აპრილის სოციალ-დემოკრატების (ბოლშევიკების, მენშევიკების და ფრაქციის გარეთ მყოფთა) კრებაზე, მან მოითხოვა საერთო პარტიული ყრილობის მოწვევა.

წერეთელი მკაცრად აკრიტიკებდა ვ. ი. ლენინის „აპრილის თეზისებს“ და მის ცენტრალურ იდეას, რუსეთის სოციალიზმში გადასვლასთან დაკავშირებით. ბურჟუაზიასთან კოალიციის მომხრე წერეთელი 27 აპრილს სიტყვით გამოვიდა მე-4 მოწვევის სახელმწიფო დუმის სხდომაზე: „ჩვენ ვეუბნებით ხალხს: აი ბურჟუა, აი ბურჟუაზიის პასუხისმგებელი ორგანო – დროებითი მთავრობა. მაგრამ აქვე ვამატებთ: ისინი იმ ბურჟუაზიის წარმომადგენლები არიან, რომლებიც შეთანხმდნენ საერთო დემოკრატიულ პლატფორმაზე, დაიცვან რუსეთის თავისუფლება დემოკრატიასთან ერთად. („რევოლუცია 1917“, ტ. 2, გვ. 77).

რუსეთის დროებითი მთავრობის ფორმირების შემდეგ ირაკლი (კაკი) წერეთელი ინიშნება რუსეთის ფოსტა-ტელეგრაფის მინისტრად (მაისი-აგვისტო).

24 ივლისს გამოდის დროებით მთავრობიდან და მთლიანად ერთვება საბჭოების მუშაობაში. აგვისტოში რუსეთის სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტიის გაერთანებული ყრილობის დელეგატია. მას ირჩევენ რსდმპ(გ) ცენტრალური კომიტეტის წევრად. 19 აგვისტოს მოხსენებაში „პოლიტიკური მდგომარეობა და პარტიის ამოცანები“ იგი ამბობს: „დადგა ტერორისტული პოლიტიკის დრო, რათა თავიდან ავიცილოთ სამოქალაქო ომი და გავშალოთ ფრონტი.“ („რევოლუცია 1917“, ტ. 2, გვ. 77).

ოქტომბრის რევოლუციისადმი მისი დამოკიდებულება უარყოფითია. 1918 წლის 5/18 იანვრის დამფუძნებელი კრების სხდომაზე მან განაცხადა: „რევოლუცია რუსეთში ერთია – ის თებერვლის თვეში დაიწყო და მას მერე მძიმე გამოცდა გადაიტანა, თუმცა ყველაზე მძიმე გამოცდას ის ამ წუთას გადის. მას მხრებზე მძიმე ტვირთი აწევს, რომელმაც შესაძლოა ის ხანგრძლივი დროით გასრისოს … რუსეთი ორ მტრულ ბანაკად იყოფა … სამოქალაქო ომის ხაზმა დემოკრატიის გულზე გაიარა“.

7 იანვარს ფ.ფ. კოკოშინისა და ა.ი. შინგაროვის მკვლელობის შემდეგ ვ.ი. ლენინი შუამავლების მეშვეუბით ურჩევს წერეთელს დატოვოს რუსეთი და საქართველოში დაბრუნდეს. (Денике Ю.П., И.Г. Церетели, „Новый журнал“, 1959, № 57, გვ. 284).

თბილისში დაბრუნებისთვავე აქტიურად ერთვება პოლიტიკურ საქმიანობაში. ხდება ამიერკავკასიის სეიმის დეპუტატი. გამოდის ბრესტის სამშვიდობო ხელშეკრულების წინააღმდეგ. მისი აზრით, საქართველო მარტო ბოლშევიკურ რუსეთთან ბრძოლაში დამარცხდება და ამიტომ ამიერკავკასიის ხალხების გაერთიანების მომხრეა: „თუკი ამიერკავკასიის ხალხთა ერთობა დაირღვა, ჩვენ ფეხქვეშ გაგვთელავენ“ („Речи“, ტ. 2, გვ. 100-01)

ამიერკავკასიის ფედერაციის დაშლის შემდეგ მცირე ერების გადარჩენის გზას წერეთელი საერთაშორისო დემოკრატიაში ხედავს. („Речи“, ტ. 2, გვ. 121)

საქართველოს ეროვნული საბჭოს დაფუძნების შემდეგ ხდება ეროვნული საბჭოს აღმასრულებელი კომიტეტის წევრი, მისი წინადადებით ეროვნულ საბჭოს 25 მაისს სახელი გადაერქვა და ეწოდა „პარლამენტი“.

1919 წელს აპრილში მონაწილეობას იღებს პარიზის სამშვიდობო კონფერენციაში.

საქართველს 1921 წლის ოკუპაციის შემდეგ ემიგრაციაში მიემგზავრება.

1931 წელს ამთავრებს სორბონის უნივერსიტეტის იურიდიულ ფაკულტეტს და ეწევა იურიდიულ საქმიანობას ჯერ საფრანგეთში, ხოლო 1940 წლიდან ამერიკის შეერთებულ შტატებში.

გარდაიცვალა ნიუ-იორკში (აშშ). დაკრძალულია ლევილის სასაფლაოზე.

თხზულებანი:

• Речи, т. 1-2, П- Тифлис, 1917-18; Воспоминания о Февр. рев-ции, т. 1-2, Париж, 1963.
• И.Г. Церетели Апрельский кризис и образование коалиционного правительства.
• წერეთელი, ირ. ჩვენი ტაქტიკის ძირითადი საკითხი / ირ. წერეთელი. – პარიზი, 1927. – 39 გვ.
• წერეთელი, ირაკლი ისტორიული წერილები: 1. ფედერალისტების გასოციალისტ-რევოლიუციონერობა, 2. სოციალ-დემოკრატები თუ სოციალისტ-რევოლიუციონერები. – ქუთაისი, 1907 (ი. კილაძის და ი. ხელაძის სტ.). – 96გვ. ; 20სმ

წყარო:

• Н.Л.Барсуковой в кн.: Политические деятели России 1917.
• биографический словарь. Москва, 1993.
• Л.Г. Протасов. Люди Учредительного собрания: портрет в интерьере эпохи. М., РОСПЭН, 2008.

ფირცხალავა სამსონ

ავტობიოგრაფია

(დ. 4 მაისი, 1972). სოფ. მათხონჯი, ქუთაისის მაზრა

1906-07 წლ. ჩემის ხელმძღვანელობით გამოდიოდა ყოველკვირეული საგლეხო ჟურნალი „გლეხი“ და „მიწა“, ხოლო 1902–09 წ. სალიტერატურო გაზეთი „მზე“ – „ფასკუნჯი“. ამის ერთი ნუმერი თვიური ჟურნალის სახით გამოვიდა 1919 წ.

დავიბადე 1872 წ. მაისის 4-სა, ქუთაისის მაზრაში, სოფ. მათხონჯში, გლეხის ოჯახში. პირველად ვსწავლობდი ხონის ნორმალურ სკოლაში, შემდეგ ქუთაისის კლასიკურ გიმნაზიაში, ხოლო უნივერსიტეტი – პეტერბურგისა იურიდიული ფაკულტეტი – დავასრულე 1898 წელს. ერთ ორ თვეს ვმსახურობდი ქუთაისის სახაზინო პალატაში, ამდენ ხანსვე ჭიათურაში ერთი მრეწველის კანტორაში. ტფილისში გადმოვედი 1901 წ.; ვიყავი გაზეთის კორექტორად. 1902 წელს ამირჩიეს წ. კ. საზოგადოების მდივნად და ამ თანამდებობაზე დავრჩი 1910 წლამდის. მწერლობა სისტემატურად დავიწყე გაზ. „ივერიაში“ 1901 წ. დეკემბრის 29-ს. მანამდის რამდენიმე წერილი მქონდა დაბეჭდილი „კვალში“ თეატრის შესახებ და ჭიათურის შთაბეჭდილებანი. 1902 წლის აპრილის 14-დან გავხდი მუდმივი თანამშრომელი „ცნობის ფურცლის“ და ამ დღიდან ვიღებდი ახლობელ მონაწილეობას სოც. ფედერ. პარტიის საპოლიტიკო და სამწერლო მუშაობაში.

ციხეში ვიჯექი სამჯერ: სტუდენტობის დროს, 1906 და 1910 წელს. ამ წლის დეკემბერში გადამასახლეს რუსეთში, საიდანაც დავბრუნდი 1913 წელს.

მწერლობაში ჩემი ფსევდონიმები იყო: S – on, კალამი, სიტყვა.

წყარო:საქართველოს ეროვნული არქივი

ნუცუბიძე შალვა ისაკის ძე

ბიოგრაფია

(დაიბადა 1 დეკემბერი, 1888)

გიმნაზია გაათავა ქალ. ქუთაისში 1906 წ. უნივერსიტეტი პეტროგრადში გაათავა 1910 წ. ფილოლოგ. ფაკულტეტი.

1911-13 წ. მუშაობდა ლეიპციგის უნივერსიტეტში. ამავე წლებში დასტამბა შრომა რუს. ენაზე „Теорія науки“  ჟურნ. „Вопр. фил. и техн.“

1917 წ. დაამთავრა სამაგისტრო გამოცდები და მიიღო უფლება პეტროგრადის უნივერსიტეტის პროფ.-დეკანატობისა. 1918 წ. მოწვეულ იქნა სახელმწიფო უნივერსიტეტში ფილოსოფიის კათედრაზე. პოლიტიკური მოღვაწეობა დაიწყო 1904 წ. ს. დემოკრატ. პარტიაში. 1908 წ. კითხულობდა საჯარო ლექციებს მარქსიზმის ფილოსოფიაზე.

1911 წ. დაშორდა პოლიტიკურ წრეებს. ეწეოდა მხოლოდ აკადემიურ მუშაობას. 1915 წ. დაიწყო მუშაობა ს. ფედერალისტთა პარტიაში. 1917 წ. არჩეული იყო სრულიად რუსეთის, ეროვნულ სოციალ. პარტიების ცენტრალ. საბჭოში, რომლის წარმომადგენელი იყო „დემოკრატიულ თათბირზე“ პეტროგრადში, სადაც მთელი რუსეთის ეროვნებათა დეკლარაცია გამოაქვეყნა. ამავე ეროვნულ ფრაქციების პრეზიდიუმში იყო „რესპუბლიკის დროებით საბჭოში“. ამჟამად ს. ფ. მთავარ კომიტეტის წევრია.

წყარო: საქართველოს ეროვნული არქივი

თაყაიშვილი ექვთიმე სიმონის ძე

დაიბადა 5 იანვარი, 1863, სოფელ ლიხაური, ოზურგეთის მაზრა, გურია – გ. 21 თებერვალი, 1953. ქართველი. ისტორიკოსი, არქეოლოგი.  საზოგადო მოღვაწე. მართლმადიდებელი ეკლესიის წმინდანი. ეროვნულ-დემოკრატი

ქუთაისის გიმნაზიის დამთავრების შემდეგ შევიდა პეტროგრადის უნივერსიტეტში და დაამთავრა ისტორიულ-ფილოლოგიური ფაკულტეტი 1887 წელს.

იყო ჯერ მასწავლებლად, შემდეგ გამგეთ ტფილისის სათავად-აზნაურო სკოლისა, შემდეგ ისტორიის და ლათინური ენის მასწავლებლად ტფილისის ქალთა მეორე და ვაჟთა მეექვსე გიმნაზიებში. ახლა არქეოლოგიის პროფესორია ტფილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტისა და აქვს მინიჭებული ამავე უნივერსიტეტის საბჭოსაგან ხარისხი მოძღვართ მოძღვრობისა ანუ დოქტორობისა […] მონაწილეობას იღებდა ყველა ქართულ კულტურულ დაწესებულებაში.

დამაარსებელია საქართველოს საისტორიო და საეთნოგრაფიო საზოგადოებისა, რომლის თავმჯდომარეთ ითვლება დღიდან დაარსებისა (1907 წ.). წევრია მრავალ სამეცნიერო და საქველმოქმედო საზოგადოებისა, იყო მდივანი მოსკოვის საარქეოლოგო საზოგადოების კავკასიის განყოფილებისა, ეხლა არის საპატიო წევრი იმავე განყოფილებისა. ნამდვილი წევრია კავკასიის საისტორიო და საარქეოლოგიო ინსტიტუტისა. მას ეკუთვნის მრავალი შრომანი და გამოცემანი ქართულს და რუსულს ენაზედ (ცალკე ჩამოთვლა ბევრს ადგილს დაიჭერს). ორი მისი შრომა დაჯილდოვებულია ოქროს მედლებით. ერთი რუსეთის სამეცნიერო აკადემიის მიერ, მეორე რუსეთის საარქეოლოგიო საზოგადოების მიერ.

წყარო: საქართველოს ეროვნული არქივი

გომართელი ივანე გედევანის ძე

(ავტობიოგრაფია)

დავიბადე 1876 წელს, სოფელ გორისა, შორაპნის მაზრა. მამაჩემი გედევანი იმერეთის კვალობაზედ საშუალო შეძლების აზნაური იყო. ასე რომ, რევოლუციისა და ჩვენი მინისტრი ბ. ხომერიკის წყალობით ცოტაოდენი მამული კიდეც ჩამომერთმევა.

ჩემი ისტორიკოსები – დედაჩემი და მამიდაჩემი – ჩემი დაბადების დღის შესახებ ერთიმეორეს არ უთანხმებენ. უფრო კი შვიდ მაისს უნდა დავბადებულიყავი.

ჯერ ვსწავლობდი თფილისის სააზნაურო სასწავლებელში, შემდეგ თფილისის მეორე გიმნაზიაში, შემდეგ გავათავე მოსკოვის უნივერსიტეტი 1899 წელს. მას აქეთ ვარ ექიმი.

ვცხოვრობ თფილისში ანასტასიას ქუჩაზე № 21. 1907 მდინ კი ვცხოვრობდი ქუთაისში, სადაც ძველმა მთავრობამ აღარ დამაყენა.

ჩემი რწმენით 1897 წლიდან სოციალ-დემოკრატი ვარ. 1905 წლიდანვე ამხანაგებს ვარკვევდი ეროვნულ საკითხში, მაგრამ დღეს ცხოვრებამ ისევ შეგვარიგა, რადგანაც საქართველო დამოუკიდებელი დემოკრატიული რესპუბლიკაა.

ჩემი რწმენისათვის ციხეში ბევრჯერ ჩამაჯინა ცხონებულმა ძველმა მთავრობამ: 1907 წელს, 1908-ს; 1910-1911 მთელი წელიწადი ვიჯექი მეტეხის ციხეში.

ერთი ნაკლი მაქვს: წერა მიყვარს, მაგრამ ჩემი ავათმყოფები ყოველ ღონეს ხმარობენ, რომ რაც შეიძლება ცოტა დრო დამიტოვონ წერისათვის.

ივ. გომართელი

წყარო: საქართველოს ეროვნული არქივი