საქართველოს ეროვნული საბჭო

საქართველოს ეროვნული ყრილობის მიერ 1917 წლის 22 ნოემბერს არჩეული საქართველოს საკანონმდებლო ორგანო.  

ფორმირება

1917 წლის მარტში სოციალ-დემოკრატთა (მენშევიკები), ფედერალისტური პარტიის, ეროვნულ-დემოკრატებისა და ესერების წარმომადგენლებმა საფუძველი ჩაუყარეს პოლიტიკური შეთანხმების ორგანოს „ეროვნული კომიტეტის“ სახელწოდებით, რომელსაც მოგვიანებით „საქართველოს ეროვნული ინტერპარტიული საბჭო“ დაერქვა. მის მუშაობას აკაკი ჩხენკელის თავმჯდომარეობით მოქმედი აღმასრულებელი კომიტეტი წარმართავდა.

ინტერპარტიულმა საბჭომ გადაწყვიტა შეექმნა უფრო უფლებამოსილი ორგანო, რომელიც მთელი ქართველი ერის სახელით ლეგიტიმურად იმოღვაწებდა.

1917 წლის 19-22 ნოემბერს მოწვეულ იქნა საქართველოს პოლიტიკური პარტიების, მუშათა საბჭოების, ქალაქების თვითმმართველობის, კულტურულ-საგანმანათლებლო თუ სავაჭრო-საფინანსო დაწესებულებების, ეროვნულ უმცირესობათ და სხვ. არჩეული წარმომადგენლებისაგან შემდგარი საქართველოს ეროვნული ყრილობა. დელეგატთაგან 324 გადამწყვეტი, ხოლო 19 სათათბირო ხმით იყო უფლებამოსილი. ყრილობას დაესწრნენ მეზობელ ერთა და უცხო სახელმწიფოთა წარგზავნილები, კავკასიის ჯარების მთავარსარდალი, ქართული ეკლესიის მესვეურნი. და სხვ.

საქართველოს ეროვნულმა ყრილობამ 1917 წლის 22 ნოემბერს აირჩია ეროვნული საბჭო, რომელიც თავდაპირველად 60 წევრისაგან შედგებოდა და უმთავრესად პოლიტიკური პარტიების წარმომადგენლებს აერთიანებდა. (25 სოციალ-დემოკრატი (მენშევიკი), 10 ფედერალისტი, 9 ეროვნულ-დემოკრატი, 7 ესერი და სხვ.) ეროვნული საბჭოში  მანდატები ჰქონდათ დათმობილი სამუსლიმანო საქართველოს, ასევე ზაქათლის ოლქს, აფხაზთა, ოსთა და სხვა ეროვნულ უმცირესობათა დელეგატებს. საქართველოს ეროვნული საბჭოს საქმიანობას უძღვებოდა კოალიციური პრინციპით დაკომპლექტებული 15 კაციანი აღმასრულებელი კომიტეტი. როგორც საბჭოს, ისე მის აღმასკომს სათავეში  ნოე ჟორდანია ედგა.

საქართველოს ეროვნული საბჭო დამატებითი წევრებით შეივსო.  1918 წლის ოქტომბრიდან ეროვნული საბჭო საქართველოს პარლამენტად გარდაიქმნა. (ო. ჯანელიძე)

პოლიტიკური როლი

ეროვნული საბჭოს შექმნით, არსებითად, ჩამოყალიბდა, ქართული ხელისუფლება, რომელიც ეროვნული დამოუკიდებლობისათვის ბრძოლის მესაჭედ მოგვევლინა.

1918 წლის 26 მაისს საქართველოს ეროვნულმა საბჭომ საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკა დამოუკიდებელ სახელმწიფოდ გამოაცხადა.

ეროვნულმა საბჭომ დაიწყო სამზადისი ხალხის ნების გამომხატველი უმაღლესი საკანონმდებლო ორგანოს – დამფუძნებელი კრების ასარჩევად.

ეროვნულმა საბჭომ შექმნა სპეციალური კომისია საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის საკონსტიტუციო საფუძვლების შესადგენად. (ო. ჯანელიძე)

შემადგენლობა

• სოციალ-დემოკრატები

1. ჟორდანია ნ., 2. წერეთელი ი., 3. ჩხეიძე ნ., 4. გეგეჭკორი ე., 5. რამიშვილი ნ., 6. რამიშვილი ი., 7. ჩხენკელი ა., 8. ჯიბლაძე ვ., 9. გიორგაძე გ., 10. ლომთათიძე ა., 11. მახარაძე გ., 12. არსენიძე რ.,13. თევზაია ბ., 14. ხომერიკი ნ., 15. ერაძე გ., 16. ანდრონიკაშვილი კ., 17. ონიაშვილი დ., 18. ანჯაფარიძე გ., 19. ჩიხლაძე რ., 20. გაგლოევი გ., 21. ჯუღელი ვ., 22. ახმეტელაშვილი ვლ. 23. გვარჯალაძე კ., 24. მაისურაძე ალ., 25. გელეიშვილი პ., 26. ჭიაბრიშვილი ა., 27. კანდელაკი კ., 28. ელიავა ნ., 29. ტოროშელიძე მინ., 30. ცინცაძე გ., 31. ჯაფარიძე ს., 32. სალუქვაძე ა., 33. სალაყაია ი., 34. კლიმიაშვილი მ., 35. ნინიძე კ., 36. ფარნიევი ა., 37. თოფურიძე დ., 38. დგებუაძე ა., 39. ნათაძე ლ., 40. მამულაიშვილი ა., 41. ცინცაძე ნ., 42. მგელაძე ვ., 43. წულაძე ვ., 44. რუსია მ., 45. მახარაძე ნ., 46. ლორია ფ., 47. ჟღენტი ნ., 48. ბადრიძე ი., 49. შარაშიძე დ., 50. ნინიძე ი., 51. ცაბაძე ვ., 52. იობაშვილი ნ., 53. გოგელია ი., 54. კიკვაძე თ., 55. საბახტარიშვილი ნ., 56. ურატაძე გრ., 57. წულაძე იუ., 58. თევზაძე ს., 59. მარუაშვილი ი., 60. დოლიძე ს., 61. სადაგიშვილი გ., 62. ელიაძე ს., 63. მიკირტუმოვი ბ., 64. ცინცაბაძე გრ., 65. ვარდოიანცი მ., 66. სოლოღაშვილი ო.

• სოციალისტ-ფედერალისტები

1. რცხილაძე გრ., 2. ბარათაშვილი ი., 3. ფირცხალავა ს., 4. მდივანი ს., 5. ბაქრაძე ი., 6. წერეთელი ა., 7. უზნაძე დ., 8. დადიანი ს., 9. გედევანიშვილი ი., 10. ღლონტი თ., 11. მიქელაძე შ., 12. ნუცუბიძე შ., 13. ჯაჯანაშვილი ა., 14. ტოროტაძე ე., 15. ფაღავა ა., 16. ყაუხჩიშვილი მ.

• ნაციონალ-დემოკრატები

1. ნიკოლაძე ნ., 2. ქიქოძე გ., 3. გვაზავა გ., 4. ამირეჯიბი შ., 5. ვაჩნაძე დ., 6. კედია ს., 7. ვეშაპელი გრ., 8. თაყაიშვილი ე., 9. ქარუმიძე შ., 10. ლორთქიფანიძე ი., 11. წერეთელი ვ., 12. ჯავახიშვილი დ., 13. გაბაშვილი რ., 14. მაჩაბელი მ., 15. მაჭავარიანი ი.

• სოციალ-რევოლიუციონერები

1. მესხი კ., 2. ნათაძე გრ., 3. გობეჩია ი., 4. აბაკელია ი., 5. ჯავრიშვილი კ., 6. შენგელაია ლ., 7. პანჩუაშვილი ნ., 8. კაკაბაძე ი., 9. ვარაზაშვილი ი.

• რადიკალ-დემოკრატები

1. გიორგაძე დ., 2. ჩიქოვანი დ., 3. ახმეტელი ა.

• უპარტიონი

1. აფხაზი კ., 2. მაყაშვილი კ.,

• ინგილოთაგან

1. ივანიცკი რ.

წყარო:
გაზეთი ერთობა 1918 წ №111 შაბათი 1 ივნისი;
აბაშიძე, ზაზა. საქართველო და ქართველები: (საკითხავი წიგნი): [სახელმძღვ.] / ზაზა აბაშიძე, მიხეილ ბახტაძე, ოთარ ჯანელიძე; ზაზა აბაშიძის რედ.; რუკების ავტ. მანანა შეყილაძე; მხატვ. ეკა ტაბლიაშვილი. – თბილისი, 2013 (შპს „ფავორიტი პრინტი“). – 676, [10] გვ.: რუკ.; 22 სმ.. – ყდაზე: ქართველ მეფეთა ხელრთვები და ნიშნები. – ISBN 978-9941-0-5498-3.

ნათაძე ლევან იასონის ძე

ავტობიოგრაფია

(დ. 16 ივნისსი, 1880,  სოფ. კასპი, გორის მაზრა). ქართველი. მასწავლებელი.

თფილისის ადრესი: ფასანაურის შესახვევი №4.

სოციალ-დემოკრატი

გავათავე 4 კლასი სათავ.-აზნაურო სკოლაში, 5-8 კლასი თბილისის მე-3 გიმნაზიაში, შემდეგ დავასრულე პეტროგრადის უნივერსიტეტი.

პარტიული მუშაობა დავიწყე 1902 წელში; ვეწეოდი პროპაგანდას მუშათა წრეებში, ვწერდი და ვავრცელებდი  პროკლამაციებს, ვეწეოდი  აგიტაციას, გაფიცვებს ვხელმძღვანელობდი, დემონსტრაციების და მანიფესტაციებისაკენ მოუწოდებდი. მონაწილეობას ვიღებდი მარქსისტულ პრესაში.

სტუდენტობის დროს (1900-4) მოძრაობაში მონაწილეობისათვის სამჯერ ვიყავ დატუსაღებული და სამჯერ უნივერსიტეტიდან გამორიცხული. 1905 წლის შემდეგ კიდევ სამჯერ ვიჯექი ციხეში; ორჯელ თბილისიდან გადასახლებული.

1903 წლიდან მოყოლებული დღევანდლამდე განუწყვეტლივ ვიღებდი მონაწილეობას მარქსისტულ მიმართულების ჟურნალ გაზეთებში (ჟურნ. „კვალიდან“ მოყოლებული) ვათავსებდი პუბლიცისტურ, პოპულარულ სამეცნიერო და კრიტიკულ წერილებს.

პარტიულ მუშაობის გარდა ვიყავ მასწავლებლათ. რევოლუციის დაწყებისას კავკასიის დროებითმა მთავრობამ დამნიშნა სამოსწავლო ოლქის კომისრათ ვიყავ გაზ. „Борьба“-ს რედაქტორათ. დღეს „ერთობის“ რედაქტორი ვარ.

ლევან ნათაძე

წყარო: საქართველოს ეროვნული არქივი

მიკირტუმოვი ბაგრატ ბადალის ძე

ავტობიოგრაფია

დავიბადა 1869 , სოფელ შინიხი, ბორჩ. მაზრ. თბ. გუბ.  სომეხი. მუშა ფოტოგრ.-ცინკოგრაფი, ფოტოტიპმაჩიკი.

თფილისის ადრესი – ზარ მოედანი. პრიკაზ. ქუჩა №12.

სოციალ-დემოკრატი ინტერნაციონალისტი . ძველი რეჟიმის დროს ვმოღვაწეობდი 1907 წლიდან დაწყებული 10 წლის განმავლობაში თბილისის სახალხო უნივერსიტეტის გამგეობაში კოოპერატ სექციაში სამეურნეო საზოგადოებაში და სხვა კომისიებში (პარტიული და სხვა).

1912 წ. სახელმწიფო სათათბიროს დეპუტ. არჩევნებში ვიყავი ამომრჩევლათ როგორც წარმომადგენელი თბილისის გუბერნ. მუშებისა (ამოვირჩიეთ კ. ჩხეიძე). აღსანიშნავია ის გარემოება, რომ მე 1903 წლიდან დაწყებული 1916-წლ. ვმუშაობდი ქართველთა გამომც. ამხ. სტამბაში, სადაც სხვათა შორის ვისწავლე ქართული წერა კითხვაც. საზოგადოდ ამ სტამბამ დიდი გავლენა იქონია ჩემს თვით-განვითარების საქმეში.

წყარო : საქართველოს ეროვნული არქივი

მაჭავარიანი იოსებ კონსტანტინეს ძე

დაიბადა 3 ნოემბერს, 1873,  სოფელი, ილემი, შორაპნის მაზრა. ქართველი. ნაფიცი ვექილი.

თფილისის ადრესი – სცხოვრობს ქ. თფილისში, ოლღის ქუჩა №26.

ნაციონალ დემოკრატი

დაასრულა იურიდიული ფაკულტეტი პეტერბურგის უნივერსიტეტის

ეროვნულ დემოკრატიული პარტიის წარმომადგენლად იყო გაგზავნილი 1917 წ. მოსკოვის სახელმწიფო თათბირზე და შემდეგ რუსეთში მცხოვრებ ეროვნებათა ყრილობაზე კიევში. იყო წევრი საქართველოს ინტერპარტიული საბჭოსი. თავმჯდომარის ამხანაგია ეროვნულ დემოკრატიულ პარტიის მთავარი კომიტეტისა.

წყარო: საქართველოს ეროვნული არქივი

თოფურიძე დიომიდე ალექსანდრეს ძე

დაიბადა 16 აგვისტო, 1871,  სოფ. ხობი, ზუგდიდის მაზრა. ქართველი. ჟურნალისტი. სოციალ-დემოკრატი.

თფილისის ადრესი: ანასტასიევის ქუჩა, სახლი № 13, ტელ. 11-98

განათლება მიიღო ჟენევაში და პარიჟში, იურიდიული. 

პუბლიცისტიკა, რედაქტორობა ქართული ჟურნალისა („კვალის“), შემდეგ რუსულ გაზეთების და ჟურნალის (სარატოვში და მოსკოვში), პარტიაში მუშაობის და პარტიული ორგანოების ხელმძღვანელობა, მრავალჯერ დაპატიმრება. უფლებების შეზღუდვა და გადასახლება. სააქციონერო საზოგადოების გამგეობის დირექტორათ, საოლქო კავშირის (ვოლგის) საეკონომიო განყოფილების (მუნიციპალურის) გამგეთ, სარატოვის საგუბერნიო საზოგადოების კომიტეტის თავმჯდომარეთ, სარატოვის გუბერნიის კომისრათ და ბოლოს ამიერ-კავკასიის და შემდეგ საქართველოს მომარაგების კომიტეტის თავმჯდომარეთ.

წყარო: საქართველოს ეროვნული არქივი

თევზაძე ილია მოსეს ძე

(ავტობიოგრაფია)

დავიბადე 6 თებერვალ, 1881, სოფ. მუხაყრუა, ქუთაისის მაზრა, მედავითნე მოსე ლაზარეს ძე თევზაძის ოჯახში.  ჩემს მშობლებს – მოსე ლაზარეს ძეს და პარასკევა ნიკოლოზ უღელიძის ასულს, რომლებიც ეხლა ცოცხალი არ არიან – ჰყავდა რვა შვილი: ხუთი ვაჟი და სამი ქალი. მიუხედავათ მათი სიღარიბისა, მათ ყველა შვილებს მიაღებინეს შესაფერი განათლება.

1887 წელს მე მიმაბარეს ქუთაისის სასულიერო სასწავლებელში, სადაც სწავლა დავამთავრე 1896 წელს

1899 წელს მე მიმიღეს ქუთაისის სასულიერო სემინარიაში, სადაც მე ვმეცადინეობდი იქ არსებულ მესამე დასელების მოწაფეთა წრეებში. მივიღე სემინარიაში სამჯერ მომხთარ არეულობაში აქტიური მონაწილეობა. 1903-1904 წლებში სემინარიაში მომხთარ არეულობის გამო მე სხვა აქტიურ მონაწილეებთან ერთათ სავსებით დათხოული ვიყავი სემინარიიდან და თითქმის ერთი წელიწადი დავრჩი სასწავლებლის გარეშე. ამ დროის განმავლობაში მე დავუახლოვდი სოციალისტ-რევოლიუციონერთა პარტიას და ამ პარტიაში დავიწყე აქტიური მუშაობა. 1904 წელს მე მიმიღეს თბილისის სასულიერო სემინარიაში, სადაც მე მივიღე აქტიური მონაწილეობა იქ მომხთარ არეულობაში, რის გამოც მე სხვებთან ერთათ დათხოულ ვიყავი სემინარიიდან ეგრეთ წოდებული „волчій“ ბილეთით.

1905 წელს მე დავინიშნე სოფ. დაფნარის, ქუთაისის მაზრა, სამრევლო სკოლის მასწავლებლათ, მაგრამ რადგან თბილისის სემინარიის ყოფილმა რექტორმა არქიმანდრიტმა ნიკანდრემ ჩემს შესახებ შეადგინა ქაღალდი, სადაც ის „ანარქისტს“ და „ბომბისტს“ მიწოდებდა და დაუგზავნა პროკურატურას და ჟანდარმერიას, მე იძულებული გავხთი დამეწყო არა ლეგალური ცხოვრება.

სოციალისტ-რევოლიუციონერთა პარტიაში მე ვიყავი არჩეული საგუბერნიო კომიტეტის წევრათ და ვმუშაობდი არალეგალურათ თბილისში, ქუთაისში, ჭიათურაში, ფოთში, ოზურგეთში, ბაღდათის და სამტრედიის რაიონებში და სხვ.

1905 წელს რევოლიუციის დროს მე ვიყავი არჩეული სოციალისტ-რევოლიუციონერთა პარტიის, წითელი რაზმის ხელმძღვანელათ და ვმოქმედებდი ბაღდათის რაიონში წიფის მიმართულებით.

ცნობილი ალიხანოვის დამსჯელი ექსპედიციის მოქმედებისა და რეაქციის გაძლიერების შემდეგ ჩემი კავკასიაში ცხოვრება ყოვლად შეუძლებელი შეიქნა. 1906 წ. მე გავემგზავრე რუსეთისაკენ და იმავე წელს მიღებულ ვიყავი ყაზანის უნივერსიტეტის იურიდიულ ფაკულტეტზე. უნივერსიტეტში ყოფის დროს მე ვმუშაობდი სოციალისტ-რევოლიუციონერთა პარტიაში და სტუდენტთა სხვა და სხვა ორგანიზაციაში: ვიყავი არჩეული კურსის „სტაროსტათ“, კავკასიის სათვისტომოს თავმჯდომარეთ, შემდეგ კი ქართველთა სათვისტომოს თავმჯდომარეთ და სხვ. ჟანდარმერიამ არც იქ მომასვენა: რამდენიმეჯერ გამიჩხრიკეს ბინა, წამართვეს წიგნები და ბარათები და შემდეგ დაჭერაც მომინდომეს, რის გამოც ექვსი თვე სიზრანში ვცხოვრობდი არალეგალურათ.

1907 წელს მე დავესწარი სოციალისტ-რევოლიუციონერთა პარტიის ლონდონის ყრილობას, როგორც ქუთაისის გუბერნიის ორგანიზაციების მიერ არჩეული, სწორეთ იმ ყრილობას, რომელსაც მოყვა აზეფის გაცემა.

1910 წელს მე დავამთავრე იურიდიული ფაკულტეტი ყაზანის უნივერსიტეტში, იმავე წლის 6 ენკენისთვეს მე დავინიშნე ქუთაისის საოლქო სასამართლოში მოსამართლის თანამდებობის უმცროს კანდიდატათ. 1911 წლის 16 აგვისტოს გადავედი ქუთაისის სახაზინო პალატაში, სადაც ვმსახურობდი 1914 წლის 25 იანვრამდის. ამ ხნის განმავლობაში მე მივიღე „ტიტულიარნი სოვეტნიკობა“ და კიდევაც შევირთე (30 კვირიკობისთვეს 1913 წელი) ცოლი – თამარ დავით ლუკაშვილის ასული: ეხლა მყავს ორი ვაჟი და ერთი ქალი.

1914 წლის 4 თებერვალს მე ჩავერიცხე ნაფიც ვექილთა წოდებაში ნაფიცი ვექილის თანაშემწეთ და გადავესახლე სამუშევრად დ. სამტრედიაში, სადაც ვიყავი სოციალისტი რევოლიუციონერთა პარტიის სამტრედიის რაიონის კომიტეტის თავმჯდომარეთ.

1917 წლის მარტში, როდესაც მოხთა რუსეთის რევოლიუცია, მე ვიყავი არჩეული სამტრედიის რაიონის კომისარიატში, რომელმაც აჰყარა იარაღი ყველა პოლიციელებს და ჟანდარმებს და ჩაიბარა საქმეები. აგრეთვე არჩეული ვიყავი სამტრედიის აღმასრულებელი კომიტეტის თავმჯდომარის ამხანაგათ შემდეგ კი სამტრედიის რაიონის კომისრად. იმავე წლის მარტში მე ამირჩიეს დასავლეთ საქართველოს სახალხო მასწავლებელთა კავშირის მთავარ გამგეობის წევრათ და მოლარეთ.

1917 წელს კვირიკობისთვეში მე გადმოვესახლე ქუთაისში, სადაც არჩეული ვიყავი: ქუთაისის საგუბერნიო აღმასრულებელი კომიტეტის თავმჯდომარის მოადგილეთ, ქუთაისის სამაზრო აღმასრულებელი კომიტეტის თავმჯდომარის ამხანაგათ, ქუთაისის სამაზრო საადგილ-მამულო კომიტეტის თავმჯდომარეთ, ქუთაისის საგუბერნიო საადგილ-მამულო კომიტეტის წევრათ, ქალაქის თვითმართველობის საბჭოს ხმოსნათ და სოციალისტ-რევოლიუციონერთა პარტიის საგუბერნიო კომიტეტის წევრათ. აგრეთვე არჩეული ვიყავი სამტრედიის ქალაქის თვითმართველობის ხმოსნათ.

1917 წელს ენკენისთვეში არჩეული ვიყავი ქუთაისის ქალაქის თვითმართველობის გამგეობის წევრათ, ხოლო იმავე წლის ნოემბერში კი ქალაქის თავის ამხანაგათ.

საქართველოში მომქმედ სოციალისტ-რევოლიუციონერთა პარტიის პირველი ყრილობის მიერ მე არჩეული ვიყავი პარტიის ცენტრალურ კომიტეტის წევრათ, 1918 წლის 15 წიფობისთვეს კი არჩეულ და დამტკიცებულ ვიყავი საქართველოს პარლამენტის წევრათ. 17 წიფობისთვეს 1918 წლის მე მომანიჭეს ნაფიცი ვექილის წოდება.

23/X – 1918 წელი

პარლამენტის წევრი ილია მოსეს ძე თევზაძე.

წყარო: საქართველოს ეროვნული არქივი

თაყაიშვილი ექვთიმე სიმონის ძე

დაიბადა 5 იანვარი, 1863, სოფელ ლიხაური, ოზურგეთის მაზრა, გურია – გ. 21 თებერვალი, 1953. ქართველი. ისტორიკოსი, არქეოლოგი.  საზოგადო მოღვაწე. მართლმადიდებელი ეკლესიის წმინდანი. ეროვნულ-დემოკრატი

ქუთაისის გიმნაზიის დამთავრების შემდეგ შევიდა პეტროგრადის უნივერსიტეტში და დაამთავრა ისტორიულ-ფილოლოგიური ფაკულტეტი 1887 წელს.

იყო ჯერ მასწავლებლად, შემდეგ გამგეთ ტფილისის სათავად-აზნაურო სკოლისა, შემდეგ ისტორიის და ლათინური ენის მასწავლებლად ტფილისის ქალთა მეორე და ვაჟთა მეექვსე გიმნაზიებში. ახლა არქეოლოგიის პროფესორია ტფილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტისა და აქვს მინიჭებული ამავე უნივერსიტეტის საბჭოსაგან ხარისხი მოძღვართ მოძღვრობისა ანუ დოქტორობისა […] მონაწილეობას იღებდა ყველა ქართულ კულტურულ დაწესებულებაში.

დამაარსებელია საქართველოს საისტორიო და საეთნოგრაფიო საზოგადოებისა, რომლის თავმჯდომარეთ ითვლება დღიდან დაარსებისა (1907 წ.). წევრია მრავალ სამეცნიერო და საქველმოქმედო საზოგადოებისა, იყო მდივანი მოსკოვის საარქეოლოგო საზოგადოების კავკასიის განყოფილებისა, ეხლა არის საპატიო წევრი იმავე განყოფილებისა. ნამდვილი წევრია კავკასიის საისტორიო და საარქეოლოგიო ინსტიტუტისა. მას ეკუთვნის მრავალი შრომანი და გამოცემანი ქართულს და რუსულს ენაზედ (ცალკე ჩამოთვლა ბევრს ადგილს დაიჭერს). ორი მისი შრომა დაჯილდოვებულია ოქროს მედლებით. ერთი რუსეთის სამეცნიერო აკადემიის მიერ, მეორე რუსეთის საარქეოლოგიო საზოგადოების მიერ.

წყარო: საქართველოს ეროვნული არქივი

ვეშაპელი გრიგოლ გიორგის ძე

ვეშაპელი  გრიგოლ გიორგის ძე (ვეშაპიძე) – დაიბადა 1812, გლეხის შვილის ოჯახში. ლიტერატორი. რედაქტორი გაზეთ „კლდისა“.

თბილისის ადრესი – იზმაილოვის ქ. 27, № 3. ტელეფონი 10-25. სოფლის ადრესი – ს. საირხე (ზემო იმერეთი) საკუთარი მამული.

დამოუკიდებელი ნაციონალ-დემოკრატი (ფრაქციის თავმჯდომარე)

პირველი სწავლა მიიღო მამისაგან; საშუალო სწავლა მიიღო ქუთაისის კლასიკურ გიმნაზიაში, დაამთავრა იგი („ვერცხლის მედალი“) 1910 წელს. გიმნაზისტობის დროს დაიწყო თანამშრომლობა ქართულ და რუსულ პრესაში.

იმავე 1910 წელს დაენიშნა „კავკასიის ოლქის სახაზინო სტიპენდია“. მოსკოვის სახელმწიფო უნივერსიტეტის ისტორიულ ფილოლოგიურ ფაკულტეტზე. უნივერსიტეტში ყოფნის დროს თანამშრომლობდა როგორც თბილისის, ისე მოსკოვის პრესაში („Русскія Вђдомости,[…]). მუშაობდა და იყო გამგეობის წევრად ქართულ სტუდენტურ სათვისტომოში, აგრეთვე მოსკოვის ქართულ კოლონიის საკულტურო სამეცნიერო საზოგადოებაში.

უნივერსიტეტში ყოფნის დროს ერთი აკადემიური წლით გამორიცხული იყო ფაკულტეტიდან სტუდენტურ მოძრაობაში მონაწილეობისათვის.

ისტორიულ ფილოლოგიურ ფაკულტეტის დამთავრების შემდეგ 1916 წელს, შევიდა იურიდიულ ფაკულტეტზე, რომლის ლექციებს ისმენდა – ისტ. ფილოლ. ფაკულტეტზე ყოფნის დროსაც. 1916 წლიდან იღებდა უახლოეს მონაწილეობას გაზეთ „საქართველოში“.

1917 წელს, რევოლუციის დაწყების შემდეგ თავი გაანება იურიდიულ ფაკულტეტს და დაბრუნდა საქართველოში. 1917 წლის აპრილიდან ვიდრე 1918 წლამდის იყო გაზეთ „საქართველოს“ რედაქტორად და ეროვნულ-დემოკრატიულ პარტიის დამფუძნებელი კონფერენციის მიერ არჩეულ იყო პარტიის მთავარ კომიტეტში.

იმავე წელს არჩეული იყო პარტიის სიით თბილისის ქალაქის საბჭოს ხმოსნათ. ინტერპარტიულ საბჭოს შედგენის შემდეგ იყო პარტიის დელეგატათ საბჭოში და მის აღმასრულებელ კომიტეტში; საქართველოს ეროვნულ ყრილობაზე ნოემბერში იყო ყრილობის პრეზიდიუმში და შემდეგ პირველი სესიის ეროვნულ საბჭოში იყო აღმასრულებელ კომიტეტის წევრად და საბჭოს თავმჯდომარის ამხანაგათ (ვიდრე საქართველოს მთავრობა შესდგებოდა).

1918 წელს თებერვალში იღებდა მონაწილეობას ტრაპიზონის საზავო კონფერენციაში, როგორც ამიერ-კავკასიის სეიმის საზავო დელეგაციის ეროვნულ სეკრეტარიატის წევრი.

კონფერენციის შეწყვეტის შემდეგ როგორც ეროვნულ საბჭოს წარმომადგენელი დარჩა რამოდენიმე ხანი ოსმალეთში, ენვერ-ფაშასთან მოსალაპარაკებლად.

ეროვნულ საბჭოს პარლამენტად გამოცხადების შემდეგ იყო ეროვნულ-დემოკრატიულ ფრაქციის თავმჯდომარის ამხანაგად.

1918 წლის ენკენისთვიდან, ნაც.-დემ. პარტიის გაყოფის შემდეგ, არჩეულ იქმნა დამოუკიდებელი ნაციონალ-დემოკრატიული პარტიის მთავარ კომიტეტის და საპარლამენტო ფრაქციის თავმჯდომარედ;

ვეშაპელს აქვს დაბეჭდილი სამი ნაშრომი დაწერილი სტუდენტობის დროს; წიგნი გამოცემულია რუსულ ენაზედ, მამულის ქართულ კულტურულ საზოგადოების მიერ („Турецкая Грузія“ და „Единство Грузіи“…) მესამე წიგნი გამოცემულია ქართულ ენაზედ თბილისში, („საქართველო და რუსეთი“).

დაწერილია საბჭოს წევრის გ. ვეშაპელის მიერ ქვესტორისათვის

16. IX. 1918.

წყარო: საქართველოს ეროვნული არქივი

ვაჩნაძე დავით ვლადიმერის ძე

დაიბადა 4 მარიამობისთვე, 1884, ქ. თბილისი. ქართველი. ეროვნულ-დემოკრატი

საშუალო – თბილისის სამხედრო გიმნაზია, უმაღლესი – პავლეს სამხედრო სასწავლებელი და საინჟენერო სასწავლ. 

იზმალოვის ქ. №34, ტელეფ.-9-86

1902 წელს, თბილისის კადეტთა კორპუსის კურსის დამთავრებისთანავე, დავით ვაჩნაძე, ოჯახურ პირობების გამო, იძულებული ხდება უნივერსიტეტში სწავლის გაგრძელების მაგიერ სამხედრო პროფესია აირჩიოს და მიდის პეტროგრადში პავლე I სამხედრო სასწავლებელში, ათავებს მას და სამხედრო საინჟენერო სასწავლებელში დამატებით საინჟენერო საგნების შესწავლის შემდეგ 1904 წელს პოდპორუჩიკის ხარისხით ინიშნება ქ. ვარშავაში მე 15 საპიორთა ბატალიონში.

პოლონეთში ერთ პოლონელ ოფიცრის შემწეობით დავით ვაჩნაძე ეცნობება „პოლონეთის გამანთავისუფლების“ საიდუმლო პოლიტიკურ ჯგუფში და ეწერება მის წევრად. 1905 წლის თებერვლის რევოლიუციის დროს ვარშავაში ერთ საპიორთა ასეულით დ. ვაჩნაძე იფარავს საგაზო ქარხნის ორი ათას მეამბოხე პოლონელ მუშას მთავრობის კარის თავდასხმისაგან. ამავე წლის აპრილში უმაღლეს ბრძანებით დ. ვაჩნაძე ვარშავიდან თბილისში გადაჰყავთ მე 2 კავკასიის საპიორთა ბატალიონში. 1905 წლის ოქტომბრის მანიფესტის გამოსვლის შემდეგ დ. ვაჩნაძე ზოგიერთ ოფიცერთა დახმარებით აარსებს „კავკასიის ოფიცერთა სარევოლუციო კავშირს“, რომლის მიზანს შეადგენდა ბრძოლა კონსტიტუციისათვის და რუსეთში მოსახლე ერთა პოლიტიკურ ავტონომიის მოპოვებისათვის. მე 2 სახელმწიფო სათათბიროს გარეკვის შემდეგ დ. ვაჩნაძე იღებს მონაწილეობას კავკასიის საპიორთა ბატალიონების აჯანყებაში, რის გამო 1907 წელს ადმინისტრატიული წესით გუნიძის ციხეში (დაღესტანში) იგზავნება. დათხოვნილი სამხედრო სამსახურიდან ვაჩნაძე დაღესტნიდან სამშობლოში ბრუნდება და აქ პოლიციის თვალ-ყურის დევნის ქვეშ ერთი წელიწადი იმყოფება.

რეაქციის ხანაში დავით ვაჩნაძე მხურვალე მონაწილეობას იღებს დაწყებულ ქართულ კოოპერატიულ მოძრაობაში. თავის ინიციატივით აწყობს სოფლად წვრილ საკრედიტო ბანკებს / ოძისში, ლილოში /, აარსებს პირველ ქართულ მერძევეთა გლეხთა ამხანაგობის ორგ. დიდ-ლილოში, მონაწილეობს კოოპერატიულ კურსებზედ, კრებებზედ, თავმჯდომარეობს ქართულ სასოფლო-სამეურნეო საზოგ. საკოოპერაციო სექციაში და მის წარმომადგენლად იგზავნება პეტროგრადში სრულიად რუსეთის კოოპერატორთა კრებაზედ, სწრაფი მობილიზაცია მიწების აღმოსავლეთ საქართველოში იწვევს ვაჩნაძის დიდ ყურადღებას და მოწვეული საადგილ მამულო კომისიაში აწყობს ქართველ გლეხთა მიწის სყიდვის ამხანაგობებს და ებრძვის მთავრობის აგრესიულ რუს საკოლონიზაციო პოლიტიკას. საადგილ-მამულო კომისიის ხელმძღვანელის ა. ყიფშიძის გარდაცვალების შემდეგ დ. ვაჩნაძე ინიშნება მის ადგილზე.

1912 წელს ენკენისთვეს 16-ს დ. ვაჩნაძე თავის თანამოაზრე ამხანაგებით აარსებს ჟურნალ „კლდეს“ ეროვნულ-დემოკრატიულ მიმართულებისა და მასში მუდმივ თანამშრომლობას ეწევა. 1914 წელს, როდესაც ომის ალი მოედო აჭარას და ამ კუთხეს უქადდა განადგურებას, განსვენებულ გიორგი მაჩაბლის /გორის კომისარის/ დახმარებით აგროვებს ხალხს თბილისის სამხედრო დრუჟინის შესადგენად და ამ დრუჟინის მოხალისე ოფიცრად მასთან ერთად მიდის აჭარის საშველად.

24 მაისს 1915 წელს თანახმად „კლდის“ ჯგუფის და საზღვარ გარეთიდან ჩამოსულ თანამოაზრე ქართველ ემიგრანტების გადაწყვეტილებისა – სცემს გაზ. „საქართველოს“ ყოველდღიურ ორგანოს მომავალ ეროვნულ-დემოკრატიულ პარტიისა. ეროვნულ-დემოკრატიულ პარტიის დაარსების დღიდან დ. ვაჩნაძე მის მთავარ კომიტეტის წევრად და თავმჯდომარის ამხანაგად იმყოფება. როდესაც გერმანიაში მიხეილ წერეთლის და გიორგი მაჩაბლის მეთაურობით დაარსდა „საქართველოს გამანთავისუფლების კომიტეტი“ დ. ვაჩნაძე, როგორც ამ კომიტეტის წევრი ენერგიულად მონაწილეობს მის მძიმე და პასუხსაგებ საქმიანობაში და იბრძვის მის მიზნების გამარჯვებისათვის. სამწერლო ასპარეზზე დ. ვაჩნაძე გამოდის ჟურნალისტ „ლ. კახელის“ ფსევდონიმით და სწერს უმთავრესად ეკონომიურ საგნებზედ.

უკანასკნელ რევოლიუციის ხანაში დ. ვაჩნაძე იყო საქართველოს ინტერპარტიულ და ძველ ეროვნულ საბჭოების წევრი, მუშაობდა განსაკუთრებით ამ საბჭოთა სამხედრო სექციებში და თავმჯდომარეობდა ტარის გამომშვებ განყოფილებას /სამხედრო სექციასთან არსებულს/. 20 მაისს 1918 წელს თანახმად ეროვნულ საბჭოს აღმასრულებელ კომიტეტის დავალებისა, რაზმავს და აგზავნის გერმანელ ტყვეებს საქართველოს რკინის გზების და საზღვრების დასაცავად და ერთი თვის განმავლობაში ასრულებს საქართველოს მთავრობის რწმუნებულის თანამდებობას გერმანულ სამხედრო მისიაში.

წყარო: საქართველოს ეროვნული არქივი

გაგლოევი გიორგი ალექსანდრეს ძე

დაიბადა 1885, სოფელი ჭავარები, გორის მაზრა. ოსი. სოციალ-დემოკრატი, საქართველოს ეროვნულ საბჭოს სოციალ-დემოკრატიული ფრაქცია.

ელექტრო-ტეხნიკი, გერმანიაში მანგეიმის უმაღლესი საინჟინერო სასწავლებლის უკანასკნელ კურსიდან. სცხოვრობს ქ. თბილისში, ავჭალის მოედანზე ერისთავის სახლებში. ძველ რეჟიმში იყო სახალხო მასწავლებლად და ეწეოდა პროპაგანდა-აგიტაციას გლეხებში გორის მაზრაში. პარტიაში შევიდა 1903 წელს. 1904 წელს ჟანდარმებმა დაიჭირეს ცხინვალში. 1905 წელს იყო განთავისუფლებული მანიფესტით. რეაქციის დროს მუშაობდა ჯერ მოსკოვში, მერე თურქ-დაღესტნის ორგანიზაციებში, სადაც 1907 წ. იყო არჩეული

1908-1912 წლ. გაატარა გერმანიაში და შვეიცარიაში და მუშაობდა მანგეიმის და დავოსის სოციალ-დემოკრატიულ ორგანიზაციებში. 1912-1917 წლებში სცხოვრობდა ქ. არმავირში ჩრდილო კავკასიაში და განაგრძობდა პარტიულ მუშაობას. იღებდა მონაწილეობას სოციალ-დემოკრატიულ პრესსაში „ Дарьял“, „Викторъ“ და „Писиров“ ას ფსევდონიმით. ქართულ პრესაშიაც განუწყვეტლივ იღებდა მონაწილეობას. არმავირში დაარსა „შრომის ბირჟა“, მუშათა ჯგუფი. სამხედრო-სამრეწველო კომიტეტთან, იყო ხმოსნად არმავირის ქალაქის თვითმართველობისა და რევოლიუციის დაწყებიდან 7 თვის განმავლობაში არმავირის მუშათა და ჯარისკაცთა დეპუტატების საბჭოს თავმჯდომარედ, შემდეგ არჩეულია კავკასიის მუშათა დეპუტატების ცენტრის წევრად. რუსეთის დამფუძნებელ კრებაში არჩევნების დროს იყო წამოყენებული სოციალ-დემოკრატიული პარტიასაგან კანდიდატად ყუბანის და შავის ზღვის საარჩევნო ოლქიდან. და ამიერ-კავკასიიდან ყოფილი წევრი ამიერ-კავკასიის სეიმისა და თავმჯდომარე, ოსების ეროვნულ საბჭოში.

გიორგი გაგლოევი

12 ენკენისთვე. 1918 წ.

წყარო: საქართველოს ეროვნული არქივი