პიგმალიონი და გალათეა

გულუხვად აჯილდოვებს სიყვარულის ქალღმერთი აფროდიტე ყველას, ვინც მისი ერთგულია. ასე აჩუქა აფროდიტემ ბედნიერება კუნძულ კვიპროსის მკვიდრ მხატვარს პიგმალიონს.

სილამაზის თაყვანისმცემელი პიგმალიონი ხალხისგან განმარტოებით ცხოვრობდა. მისი სიყვარული ვერც ერთმა  მოკვდავმა ქალმა ვერ დაიმსახურა.

ერთხელ პიგმალიონმა სპილოს ძვლისგან უმშვენიერესი ქალწულის – გალათეას ქანდაკება გამოძერწა. ყველა, ვინც მხატვრის ქმნილებას თვალს შეავლებდა გაოცებას ვერ მალავდა. ქანდაკება თითქოს ცოცხალი იყო, ცოტაც და მისი სხეული მოძრაობას დაიწყებდა.

საათობით იჯდა პიგმალიონი საკუთარი ქმნილების წინ და მისი მშვენიერებით ტკბებოდა; სპილოს ძვლისგან გამოძერწილ გალათეას სხეულს ტანსაცმლით მოსავდა და ძვირფასი სამკაულით ამკობდა.

ერთხელ გალათეას ყურებისას მხატვარს უეცრად საოცარი სიტყვები აღმოხდა:

– ეჰ, რა ბედნიერი ვიქნებოდი შენ რომ ცოცხალი იყო და ჩემს კითხვებზე პასუხის გაცემა  შეგეძლოს!

ქანდაკება მდუმარედ შესცქეროდა მხატვარს.

გავიდა დრო. სიყვარულის ქალღმერთის, აფროდიტესადმი მიძღვნილ დღესასწაულზე, პიგმალიონმა ქალღმერთს ოქროსრქიანი საფურე ხბო შესწირა და მუდარით შესთხოვა:

– მარადიულო, ყოვლისშემძლე ქალღმერთო აფროდიტევ! გთხოვ, მიბოძე ცოლი, ისეთივე მშვენიერი, როგორიც გალათეაა!

თითქოს სიყვარულის ქალღმერთმა პიგმალიონის თხოვნა შეისმინა. აფროდიტეს გამოსახულების წინ უეცრად მსხვერპლშეწირვის ცეცხლი აბრიალდა.

მხატვარი სახლში დაბრუნდა. ქანდაკებას მიუახლოვდა, და … გალათეას გულმა ფეთქვა დაიწყო  თვალებში სიცოცხლის სხივი აუკიაფდა. მხატვარს ნატვრა აუხდა, მისი მშვენიერი ქმნილება გაცოცხლდა.

ნარცისი

სასტიკად სჯის სიყვარულის ქალღმერთი აფროდიტე ყველას, ვინც მის ნება-სურვილს ეწინააღმდეგება, მის ძღვენს უარყოფს.

შეუბრალებლად დასაჯა ქალღმერთმა მდინარის ღმერთ  კეფისოსა და ნიმფა ლარიოპეს მშვენიერი და ამაყი ვაჟი ნარცისი.

ნარცისი, ვისაც  არავინ უყვარდა საკუთარი თავის გარდა, არავის თვლიდა თავისი სიყვარულის ღირსად.

ერთხელ ნადირობისას ნარცის გზა აებნა, უღრან ტყიდან გამოსასვლელ გზას ვეღარ პოულობდა.  ყმაწვილი  ექომ დაინახა.  ექო  ნიმფა იყო და ქალღმერთი ჰერას ნებით საუბარი აკრძალული ჰქონდა, კითხვაზე პასუხის გაცემა მხოლოდ სხვისი სიტყვების ბოლო ფრაზის გამეორებით შეეძლო.

აღფრთოვანებით შესცქეროდა ნიმფა მშვენიერ ჭაბუკს.

– ეჰეეე, ვინ არის აქ? – შესძახა ნარცისმა.
– აქ, აქ… – გაიმეორა ექომ
– აქ მოდი – თავისთან უხმო ნარცისმა.
– მოდი, მოდიიი – უპასუხა ექომ

თავგზააბნეული ნარცისი აქეთ-იქით იყურებოდა. გარშემო არავინ ჩანდა.

– აქეთ, ჩქარა, ჩემთან! – წამოიძახა ნარცისმა
– ჩემთან… – არ დააყოვნა გახარებულმა ექომ და  ნარცისისკენ ხელგაწვდილი გაიქცა.

ნარცისმა  ნიმფას ხელი ჰკრა და ტყის სიღრმეში გაუჩინარდა.

ამაყმა  და თვითკმაყოფილმა  ნარცისმა ყველას სიყვარული უარყო,  ექოსავით არაერთი ნიმფის სიყვარულზე თქვა უარი.

ხომ გახსოვთ რა სასტიკად სჯის სიყვარულის ქალღმერთი აფროდიტე ყველას, ვინც მის ნება-სურვილს ეწინააღმდეგება და მის ძღვენს უარყოფს. ჰოდა,  განრისხდა  ქალღმერთი და გადაწყვიტა ქედმაღალი ჭაბუკი სასტიკად დაესაჯა.

ერთხელ ნარცისი წყლის დასალევად წყაროსთან მივიდა.  წყალი სარკესავით სუფთა და კამკამა იყო. ნარცისი დაიხარა, წყალმა სახე აირეკლა. გაოცებით შესცქერის ნარცისი თავის გამოსახულებას  და უსაზღვრო სიყვარულით ევსება გული. ვნებით სავსე თვალებით დასცქერის საკუთარ გამოსახულებას, გამოსახულება თავისკენ იზიდავს, თავისკენ იხმობს. ნარცისი სულ უფრო და უფრო იხრება წყლისკენ, სურს საკუთარ გამოსახულებას ეამბოროს. ყველაფერს ივიწყებს, არ ჭამს, არ სვამს, არც იძინებს…

– ვინ იტანჯება ასე სასტიკად ჩემსავით! მხოლოდ წყლის ზედაპირი გვყოფს. ამოდი! – ჩასძახა საკუთარ ანარეკლს  ნარცისმა!

საკუთარი ანარეკლი  სიყვარულს როგორ გაიზიარებდა?!

– საკუთრი თავი ხომ არ შემიყვარდა? შენ ხომ მე ვარ! საკუთარი თავი მიყვარს! ვგრძნობ, მალე სიცოცხლს გამოვესალმები. სიკვდილის აღარ მეშინია, სიკვდილი ჩემს ტანჯულ სიყვარულს ბოლოს მოუღებს. – აღმოხდა სასოწარკვეთილ ნარცისს!

ნარცისს ნელ-ნელა ძალ-ღონე ეცლება, გრძნობს სიკვდილის მოახლოებას  და მაინც ძალა არ შესწევს თვალი მოსწყვიტოს საკუთარ გამოსახულებას. ტირის ნარცისი, ღაპაღუპით ჩამოსდის ცრემლები და მდინარეში იღვრება. წყლის  ზედაპირზე წრეები ფართოვდებიან და  გამოსახულებას აქრობენ.

– სად ხარ? დაბრუნდი, დარჩი, ვერ გეხები, მაგრამ ნება მომეცი გიყურო! – ჩურჩულებს  შეშინებული ნარცისი.

წყალი დაწყნარდა,  გამოსახულება კვლავ გამოჩნდა მის ზედაპირზე.

ნარცისი თვალმოუშორებლად დაჰყურებს საკუთარ ანარეკლს და გაუზიარებელი სიყვარულისგან  დნება.

– ვაი! – იძახის ნარცისი
– ვაი – იმეორებს ექო.
– მშვიდობით – ამბობს ღონემიხდილი ნარცისი
– მშვიდობით – იმეორებს ექო

ნარცისი თავს ხრის და კვდება. ატირდნენ უღრან ტყეში ახალგაზრდა ნიმფები, ატირდა ექოც.

იმ ადგილას,  სადაც ნარცისი მიიცვალა, ამოვიდა ულამაზესი ყვავილი, რომელსაც, ნარცისს – სიკვდილის ყვავილს,  ვუწოდებთ.

ჰიპი – „დაკავდით სიყვარულით და არა ომით!“

ეს სუბკულტურა 1967 წელს ჩამოყალიბდა. მის დაარსებას დასაბამი ბიტნიკთა სუბკულტურამ მისცა. ჰიპების მოძრაობა ბერკლსა (კალიფორნია) და ნიუ-იორკში ფართოდ გავრცელდა და მოგვიანებით გასცდა ქვეყნის საზღვრებს. ჰიპები მშვიდობიანად გამოხატავდნენ თავიანთ უკმაყოფილებას არსებული ტრადიციებისა და ბურჟუაზიული, მეშჩანური წეს-ჩვეულებების მიმართ. აკრიტიკებდნენ საშუალო ფენის ღირებულებებს. ქვეყნის საგარეო პოლიტიკას. ღიად აფიქსირებდნენ პროტესტს ვიეტნამის ომის გამო. თანამედროვე კულტურას აღიქვამდნენ როგორც არაადამიანურსა და ღირსების არმქონეს, რომელიც ძალისმიერი საშუალებებით ცვლიდა ადამიანებს და მათ ბედს.

ჰიპები მუდმივად ცხოვრების ფილოსოფიური საზრისის ძიების პროცესში იყვნენ. იმისათვის რომ გაეთავისუფლებინათ ცნიბიერება მათში გავრცელება ჰპოვა ჰაშიშის მოხმარებამ. მათ იტაცებდა აღმოსავლეთის ფილოსოფია და ხელოვნება. ზაფხულობით ისინი მოგზაურობდნენ ავტოსტოპით, შლიდნენ კარვებს. ეს მათი კომუნები იყო. მათი პროტესტი გამოიხატებოდა თავისუფალ სიყვარულსა და აკრძალული პრეპარატების გამოყენებაში. მათი ლოზუნგი იყო „დაკავდით სიყვარულით და არა ომით!“.

1967 წელს მოეწყო ცნობილი „სიყვარულის ზაფხული“. 100 000 მდე ახლგაზრდამ მოიყარა თავი აშბურიში, სან ფრანცისკოსთან ახლოს, რათა ღიად დაეფიქსირებინათ თავისი პოზიცია. იყო თავისუფალი სიყვარულის, მუსიკის, ყვავილების ზეიმი. ამ დღიდან ჰიპების კონტრკულტურა ცნობილი გახდა ფართო საზოგადოებისთვის.

ჰიპებს გრძელი გაშლილი თმა ჰქონდათ. ჯინსები, სვიტერები და ფერადი ბალახონები ეცვათ. კისერზე ტყავის ჩანთა ეკიდათ, რომელიც გაწყობილი იყო ბისერით. ჰიპებს ბუნების სიყვარულის გამო „ყვავილების შვილებს“ უწოდებდნენ. მათ გარკვეუწილად მწვანეთა მოძრაობასაც მისცეს დასაბამი.