1991 წლის 4 აპრილს გაიმართა კომისიის სხდომა, რომელზეც შეჯამდა საქართველოს რესპუბლიკის 1991 წლის 31 მარტის რეფერენდუმის შედეგები.
სარეფერენდუმოდ გამოტანილი იყო შეკითხვა: „თანახმა ხართ თუ არა აღდგეს საქართველოს სახელმწიფოებრივი დამოუკიდებლობა 1918 წლის 26 მაისის დამოუკიდებლობის აქტის საფუძველზე?”
ცენტრალურმა სარეფერენდუმო კომისიამ დაადგინა:
საქართველოს რესპუბლიკაში ამომრჩეველთა საერთო რიცხვი იყო. 3.672.403;
რეფერენდუმის მონაწილეთა რიცხვი იყო 3.334.286; რაც შეადგენს ამომრჩეველთა საერთო რიცხვის 90,79%;
კენჭისყრის მონაწილეთა რიცხვი იყო 3.326.100ი, რაც შეადგენს ამომრჩეველთა საერთო რიცხვის 90,57%;
სარეფერენდუმოდ გამოტანილი საკითხის დადებითად გადაწყვეტის „დიახ” მომხრეთა რიცხვი იყო 3.295.493 რაც შეადგენს კენჭისყრის მონაწილეთა რიცხვის 99,08%;
სარეფერენდუმოდ გამოტანილი საკითხის უარყოფითად გადაწყვეტის „არა” მომხრეთა რიცხვი იყო 16.917; რაც შეადგენს კენჭისყრის მონაწილეთა რიცხვის 0,51%;
ბათილად ცნობილი ბიულეტენების რაოდენობა იყო 13.690, რაც შეადგენს კენჭისყრის მონაწილეთა რიცხვის 0,41%;
„რეფერენდუმის შესახებ“ საქართველოს რესპუბლიკის კანონის 26-მუხლის
შესაბამისად, სარეფერენდუმოდ გამოტანილი საკითხი მიღებულად ჩაითვალა.
* * *
აფხაზეთის ასს რესპუბლიკაში ამომრჩეველთა საერთო რიცხვი იყო 347175, რეფერენდუმში მონაწილეობა მიიღო 61,27%-მა, კენჭისყრის – 61,23%-მა, სარეფერენდუმოდ გამოტანილ საკითხის დადებითად გადაწყვეტას მხარი დაუჭირა კენჭისყრის მონაწილეთა 97,73%-მა (ამომრჩეველთა საერთო რიცხვის 59,84%), უარყოფითად გადაწყვტას – 1,42%-მა (ამომრჩეველთა საერთო რიცხვის 0,87%).
აჭარის ავტონომიურ რესპუბლიკაში ამომრჩეველთა საერთო რიცხვი იყო 224.788, რეფერენდუმსა და კენჭისყრაში მონაწილეობა მიიღო ამომრჩეველთა 96,64%-მა, სარეფერენდუმოდ გამოტანილი საკითხის დადებითად გადაწყვეტას მხარი დაუჭირა კენჭისყრის მონაწილეთა 97,67%-მა (ამომრჩეველთა საერთო რიცხვის 94,39%), უარყოფითად გადაწყვეტას – 1,42-მაი (ამომრჩეველთა საერთო რიცხვის 1,37%).
შენიშვნა: გუდაუთის რაიონის ადგილობრივმა ხელისუფლებამ უარი განაცხადა რეფერენდუმში მონაწილეობაზე, ამიტომ ვერც ამომრჩეველთა აღრიცხვა ჩატარდა. გუდაუთის რაიონის ამომრჩეველთა საერთო რაოდენობად აღებულ იქნა 1990 წლის მარტის არჩევნებისათვის არსებული რაოდენობა – 36060. გაიხსნა მხოლოდ ერთი საარჩევნო უბანი – ახალსოფელში. შესაბამის საარჩევნო კომისიას უფლება მიეცა ამომრჩეველთა სიაში შეეტანა გუდაუთის რაიონის ყველა ამომრჩეველი, ვინც კი რეფერენდუმში მონაწილეობის სურვილს გამოთქვამდა. სიაში შეიტანეს 2931 ამომრჩეველი, გაიცა 2931 ბიულეტენი, რომელთაგან 1 ბათილად იქნა ცნობილი. სარეფერენდუმო კითხვას დადებითი პასუხი („დიახ“) გასცა 2928 ამომრჩეველმა, უარყოფითი („არა”) – ორმა.
ქ. ტყვარჩეში ადგილობრივმა ხელისუფლებამ მაშინ გამოთქვა სურვილი რეფერენდუმის ჩატარებაზე. როდესაც საარჩევნო უბნებისა და კომისიების შექმნის ყველა ვადა ამოწურული იყო. ამიტომ ტყვარჩელის ამომრჩევლებს უფლება მიეცათ მონაწილეობა მიეღოთ კენჭისყრაში ქ. ოჩამჩირის წინასწარ განსაზღვრულ საარჩევნო უბანში, სადაც მისული ამომრჩეველი შეიტანეს ცალკე სიაში და კენჭისყრისათვის გამოყენებული იყო ცალკე ყუთი. სიაში შეიტანეს 1017 ამომრჩეველი, გაიცა 1017 ბიულეტენი. სარეფერენდუმო კითხვას დადებითი პასუხი („დიახ“) გასცა 1016 ამომრჩეველმა, უარყოფითი („არა“) – ერთმა. ტყვარჩელის ამომრჩეველთა საერთო რაოდენობად აღებული იქნა 1990 წლის მარტის არჩევნებისათვის არსებული რაოდენობა – 12975.
ქ. ცხინვალში, ყორნისისა და ჯავის რაიონებში რეფერენდუმი არ ჩატარებულა, მაგრამ საქართველოს ამომრჩეველთა საერთო რიცხვში გათვალისწინებულ იქნა ამ რეგიონის ამომრჩეველთა რაოდენობა. ამომრჩეველთა რაოდენობად აღებულ იქნა 1990 წლის ოქტომბრის არჩევნებისათვის არსებული რაოდენობა: ყორნისის რაიონში – 6786, ჯავის რაიონში – 6526, ჯავის რაიონის 474 ამომრჩეველმა ხმა მისცა საჩხერეში და ყველამ დადებითად უპასუხა კითხვას, ამიტომ ზემოთ აღნიშნული რიცხვი 474-ით შემცირდა. ქ. ცხინვალში იმ დროისთვის აღწერილი იყო 26594 ამომრჩეველი. იმის გათვალისწინებით, რომ 1989 წლის მოსახლეობის აღწერის მონაცემებით ცხინვალში ქართველთა რაოდენობა მთელი მოსახლეობის 16,1% იყო, ხოლო ამჟამად დატოვეს ქალაქი და შეხიზნულები არიან სხვაგან, ყ. ცხინვალში ამომრჩეველთა საერთო რაოდენობად აღებულ იქნა 22312.
ცხინვალის რაიონში რეფერენდუმი ჩატარდა 7 სასოფლო საკრებულოს ტერიტორიაზე, სადაც ამომრჩეველთა რაოდენობა იყო 11376, გაიცა 10182 ბიულეტენი, რომელთაგან 2 ბათილად იქნა ცნობილი. სარეფერენდუმო კითხვას დადებითი პასუხი („დიახ“) გასცა 10180 ამომრჩეველმა. რეფერენდუმი არ ჩატარებულა 3 საკრებულოს – გერის, ძარის და ხეთაგუროვის ტერიტორიებზე. გარდა ამისა, ბიყარისა და ღრომის სასოფლო საკრებულოების ტერიტორიაზე. რომელიც ოსებითაა დასახლებული. რეფერენდუმი ჩაატარა ღრომის საბჭოთა მეურნეობის თანამშრომელთა საერთო კრების მიერ არჩეულმა საუბნო სარეფერენდუმო კომისიამ. მის მიერ წარმოდგენილი ოქმის თანახმად, ღრომის საკრებულოს 329 ამომრჩევლიდან დადებითი პასუხი („დიახ“) გასცა 326 ამომრჩეველმა, უარყოფითი („არა“) – სამმა, ბიყარის საკრებულოს 283 ამომრჩევლიდან დადებითი პასუხი გასცა 281 ამომრჩეველმა, უარყოფითი – ორმა. მაგრამ იმის გამო, რომ ეს საუბნო სარეფერენდუმო კომისია კანონის მოთხოვნათა დაცვით არ იყო შექმნილი, ეს პასუხები საბოლოო შედეგებში არ იქნა გათვალისწინებული. საბოლოოდ, ამომრჩეველთა რაოდენობად რაიონში აღებული იქნა 15774 (1990 წლის ოქტომბრის მონაცემები), რეფკრენდუმისა და კენჭისყრის მონაწილეთა რაოდენობად კი – 10182.
* * *
ცენტრალური სარეფკრენდუმო კომისია იუწყება, რომ რეფერენდუმში მონაწილეობა ვერ მიიღო საარჩევნო უფლების მქონე საქართველოს ბევრმა მოქალაქემ, რომელთა ნაწილმა შეატყობინა კომისიას, რომ მხარს უჭერენ საქართველოს სახელმწიფოებრივი დამოუკიდებლობის აღდგენას. მათ შორის საქართველოს ფარგლებს გარეთ მყოფი 1509 ამომრჩეველი ყორნისის რაიონის ერთ-ერთი საკრებულოს 440 ამომრჩეველი. რომლებმაც ვერ შეძლეს ყორნისის რაიონიდან გამოსვლა, სულ 1798 ამომრჩველი.
გარდა ამისა, საქართველოს სახელმწიფოებრივი დამოუკიდებლობის აღდგენას მხარი დაუჭირა მუხროვანის დასახლებაში №123/44 დაწესებულებაში თავისუფლებააღკვეთილმა სხვადასხვა ეროვნების 78 მოქალაქემ, რომელთაც არა აქვთ საარჩევნო უფლება და რომელთაც საკუთარი ინიციატივით ჩაატარეს ფარული კენჭისყრა თვითნაკეთი ბიულეტენებით.
საქართველოს სახელმწიფოებრივი დამოუკიდებლობის აღდგენას მხარი დაუჭირა აზარბაიჯანში მცხოვრებმა 391 ინგილომ. ჩრდილოეთ ოსეთში მცხოვებმა 784 ქართველმა, 458 ნალჩიკელმა, 1174 მოსკოველმა, 466 ლენინგრადელმა, 51 პიროვნებამ სხვადასხვა ქალაქიდან. ქართველმა და არაქართველმა, რომლებმაც იმედი გამოთქვეს, რომ საქართველოს მოქალაქის სტატუსის შემოღების შემდეგ მიიღებენ საქართველოს მოქალაქეობას.
საქართველოს რესპუბლიკის ცენტრალურ საარჩევნო კომისიას
საჩხერის ტერიტორიული საარჩევნო კომისია გაცნობებთ, რომ 1991 წლის 31 მარტის საჩხერის რაიონის სოფელ პერევისის საარჩევნო უბანში რეფერენდუმში ხმა მისცეს ჯავის რაიონის სოფელ ქარზმანიდან 235-მა, ტბეთიდან – 16-მა, ხოლო ხახიეთიდან, თედენეთიდან, სინაგურიდან. ჯავაბეთიდან 198-მა ამომრჩეველმა. აქედან ყველა ხმა დადებითი აღმოჩნდა.
საარჩევნო კომისიის თავმჯდომარე ბაზღარაძე
სამოქალაქო განათლება 